Beginsituatie 4 De collectie is met (open) licenties vindbaar en deelbaar via de eigen website of platforms

Waar wil je heen?

Je bent in het volgende stadium van deze reis beland. Vanaf hier wordt het wellicht wat avontuurlijker. Je collectie is met (open) licenties online toegankelijk op de eigen website en mogelijk op een of meer andere platforms. Afhankelijk van het platform waar je collectie op staat, kan ze als open data https://www.erfgoedleiden.nl/educatie/open-data-blog/open-data worden gepubliceerd en daardoor wordt (her)gebruik voor allerhande nieuwe online toepassingen mogelijk gemaakt. Dat is mooi.

Een stap verder is het zelf, dichtbij de bron, publiceren van je collectie als Linked Open Data (LOD). De beste bruikbare data zijn, zoals bepaald in de Nationale Strategiehttps://www.netwerkdigitaalerfgoed.nl/over-het-netwerk/nationale-strategie/en de DERA 3.0 https://www.netwerkdigitaalerfgoed.nl/wp-content/uploads/2020/04/200310_DERA-3.0_Netwerk-Digitaal-Erfgoed.pdf, gestructureerd als Linked Open Data en voorzien van duurzame webadressen (PID’s). https://www.pidwijzer.nl/

Informatie die als open data wordt gepubliceerd en gekoppeld kan worden aan andere data wordt Linked Open Data genoemd. Het is een techniek waarbij je informatie koppelt en ontsluit, zodat bijvoorbeeld wetenschappers, studenten en de creatieve industrie hiervan gebruik kunnen maken. Je bereikt een groter publiek of juist andere gebruikers en vergroot de transparantie van je organisatie.

Hoe ver wil en kun je gaan in het publiceren van erfgoedinformatie als Linked Open Data? Dat bepaal je als organisatie uiteraard zelf. Om Linked Open Data toe te passen ben je niet per se afhankelijk van een platform (maar het kan natuurlijk wel). Je houdt zo de regie over de manier waarop je je eigen Linked Open Data publiceert.

Schroom niet om in dit stadium op zoek te gaan naar medereizigers: erfgoedinstellingen die al ervaring hebben met Linked Open Data of hier mee aan de slag willen gaan. Er zijn inmiddels verschillende netwerken opgezet: netwerken bij de platforms waar je bent aangesloten, het Netwerk Digitaal Erfgoed https://www.netwerkdigitaalerfgoed.nl/, het Landelijk Contact Museumconsulenten, of een provinciaal erfgoedhuis in jouw provincie.

Ook kun je ondersteuning verwachten van de leverancier van je collectieregistratiesysteem. Steeds meer leveranciers bieden Linked Open Data diensten aan en passen hun software aan zodat erfgoedinstellingen hun informatie eenvoudiger als LOD kunnen beheren en publiceren. 

Een erfgoedinstelling moet met de software:

– een duurzaam webadres voor elk object kunnen vastleggen, zodat een gebruiker naar een object kan verwijzen;

– gemakkelijk verbindingen (‘links’) kunnen leggen naar termen in allerlei terminologiebronnen, zoals gestandaardiseerde plaatsnamen, personen of onderwerp;

– de data automatisch kunnen publiceren in Linked Open Data-formaat.

Hoever leveranciers hiermee zijn vind je in dit (incomplete) overzicht van deze diensten https://www.zelfdoeninerfgoedengroen.nl/info-tips/steunpunt-digitalisering-erfgoedcollecties/collectieregistratiesystemen-en-linked-open-data/

Introductie Linked Open Data

Bekijk de toegankelijke video van Het Kadaster https://www.youtube.com/watch?v=eWqRB-_HFxI. Of lees eerst over Linked Open Data in de online cursus Data voor Dummies van Erfgoed Leiden e.o https://www.erfgoedleiden.nl/educatie/open-data-blog/linked-open-data.

Wat de kracht is van linked data wordt goed verbeeld in deze video met een voorbeeld van de Cultuur-Historische Vereniging Oud Lisse.  https://www.youtube.com/watch?v=V88-wHcqGe0>  Het verhaal (of data story) over de buitenplaats in Lisse https://labs.kadaster.nl/stories/digitaal-erfgoed/index.html van Oud Lisse laat zien dat gegevens echt gelinkt zijn. Je ziet hier de meerwaarde van gelinkte data.

Hoe kom je waar je wil zijn en wat heb je daarvoor nodig?

Gewenste eindsituatie

De collectie is online toegankelijk als Linked Open Data en wordt zo voor een groter publiek vindbaar, deelbaar en (her)bruikbaar.

Wat moet je hiervoor doen?

De collectie en collectiegegevens publiceer je als Linked Open Data. Voor het optimale resultaat zijn een aantal acties nodig:

• verbeter de data

• publiceer de data

• biedt eventueel ook extra dataservices aan, zoals bijvoorbeeld een API. Met dataservices biedt je gebruikers meer mogelijkheden om je data te downloaden, te bevragen of te hergebruiken. Het verhoogt de gebruikswaarde van je gegevens.

TIP: Begin klein, met een enkele dataset en ga dan uitbouwen.

Wat heb je daarvoor nodig?

• Enthousiasme voor de reis en het avontuur.

• Informatiebeleidsplan met Open Data beleid en uitgewerkte concrete projectplannen.

• Kennis over auteursrechten en privacyrechten.

• Kennis over URI’s en PID’s.

• Kennis over het vrijgeven van erfgoedinformatie via diverse licenties.

• Stappenplan Linked Open Data. http://blogadamlink.nl/erfgoedpro/beter-half-werk-leveren-dan-niets-doen/ 

• Ervaringen van andere erfgoedinstellingen.

• Mogelijk externe technische ondersteuning en budget.

• Draagvlak binnen je organisatie.

• Diensten of advies op gebied van LOD van de leverancier van het collectieregistratiesysteem.

Hoe kom je waar je wil zijn?

TIP Lees eerst alle stappen door en ga dan pas aan de slag.

Stap 1 Als het goed is heb je informatiebeleid, duurzaamheidsbeleid en open data beleid op papier gezet

Het is verstandig om visie, beleid en acties https://www.den.nl/aan-de-slag/beleid-maken rond ICT, digitale duurzaamheid en digitalisering van collecties vast te leggen in een informatiebeleidsplan. Dat zorgt voor een duidelijke richting voor zowel de eigen organisatie als andere belanghebbenden, zoals subsidiegevers en/of overheden waar je een relatie mee hebt.

Lees hier https://www.den.nl/aan-de-slag/beleid-maken/hoe-leg-ik-mijn-informatiebeleid-vast  hoe je informatiebeleid maakt en vastlegt.

Daarbij is het beschrijven van je open databeleid https://www.kl.nl/wp-content/uploads/2016/04/Open-Data-Reader-2016-1.pdf een belangrijk onderdeel.

Vergeet ook niet de langetermijn toegankelijkheid van je digitale collecties. Gebruik hiervoor de wegwijzer duurzaamheidsbeleid. https://wegwijzerduurzaamheidsbeleid.nl/ 

Overweeg jij ook iets met linked data te doen, maar weet je nog niet wat en waarom? Maak je plan zo klein en concreet mogelijk. Of volg de online cursus https://www.erfgoedleiden.nl/educatie/open-data-blog 

Data voor Dummies van Erfgoed Leiden e.o.